POTASYUM ALTIN SİYANÜR (K[Au(CN)₂])

Altın içeren tuzlardan Potasyum altın siyanür (K[Au(CN)₂]), altının siyanür ile kompleksleşmiş formudur ve elektrokaplama işlemlerinde en yaygın kullanılan altın tuzudur. Bileşik, altının +1 oksidasyon basamağında bulunduğu bir komplekstir ve iki siyanür iyonu ile lineer bir geometri oluşturur. Bu kompleks iyon, kristal yapı içinde potasyum katyonu ile bir arada bulunur. K[Au(CN)₂], suda yüksek çözünürlüğe sahiptir ve özellikle pH 9–11 aralığında kararlıdır. Bu özelliği sayesinde elektrolitik kaplama banyolarında uzun süre stabil kalabilir. Bileşik, alkali çözeltilerde hidroliz olmaz, bu da proses güvenliği açısından önemlidir

K[Au(CN)₂]’nin yüksek çözünürlüğü ve iyonlaşma derecesi, altın iyonlarının elektrotta düzgün bir şekilde dağılmasını sağlar. Bu da homojen, pürüzsüz ve parlak altın kaplamaların elde edilmesini mümkün kılar. Özellikle elektrolitik kaplama prosesleri için zorunlu olarak kullanılması gereken bir mamuldür.

Bu bileşiğin en dikkat çeken yönlerinden biri de nanoteknoloji uygulamalarındaki rolüdür. Altın nanoparçacık üretiminde, bu bileşik indirgen bir ajan (örneğin sodyum borohidrit, hidroksilamin veya sitrat) ile tepkimeye sokularak kontrollü boyut ve morfolojiye sahip altın nanoparçacıklar sentezlenebilir. Bu parçacıklar, tıpta hedefli ilaç taşıma sistemleri, DNA sensörleri, optik sensörler ve plazmonik cihazlarda kullanılmaktadır. Özellikle optik soğurma spektrumunun parçacık boyutuna göre ayarlanabilir olması, bu bileşiğin temel avantajlarından biridir.

Potasyum altın siyanür (K[Au(CN)₂]), altının +1 oksidasyon durumunda olduğu ve iki siyanür iyonu (CN⁻) ile lineer koordinasyon yaptığı kompleks bir bileşiktir. Bu kompleks yapı, altının siyanür ile oluşturduğu koordinasyon bileşiğidir ve ürünün kimyasal yapısının merkezinde altın atomu yer alır.

Au+2KCN+21O2+H2O→K[Au(CN)2]+2KOH

Molekül, bir potasyum iyonu (K⁺) ile dengelenmiş [Au(CN)₂]⁻ anyonundan oluşur. Bu yapının yüksek kararlılığı, siyanür iyonlarının altına karşı güçlü bağlanmasından kaynaklanmakta ve altının suda stabil ve çözünür bir formda tutulmasını sağlamaktadır. Ayrıca kimyasal ve termal olarak oldukça stabil olup, alkali koşullarda uzun süre bozulmadan kalabilmektedir. Bu özellik, özellikle elektrolitik kaplama ve diğer endüstriyel uygulamalarda güvenilir kullanımını mümkün kılar.

Fiziksel olarak ise beyaz ila açık sarı renkte kristal veya toz formunda bulunur. Yoğunluğu yaklaşık 3,38 g/cm³, erime noktası ise 300 °C’nin üzerindedir ancak bu sıcaklıkta parçalanma gözlenir. Suda yüksek çözünürlüğe sahiptir (yaklaşık 10–20 g/100 mL, 25 °C) ve pH 8,5–11 aralığında stabil kalır; asidik ortamda ise hidrolizle zehirli HCN gazı açığa çıkarabilir.

potasyum-altin-siyanur